Grudziądz, ul. Solna, ok. 1915 r.

Wybitni ewangelicy okresu zaborów

Wśród wielu duchownych energią wyróżniali się księża Franz Peterson, Eduard Ebel i Otto Erdmann. Oświata w ciągu XIX w. stopniowo traciła wyznaniowy charakter, lecz wspomnieć należy ks. dr. Gustava Jacobiego, organizatora i dyrektora szkół męskich i Gustava Borrmanna, związanego ze szkolnictwem żeńskim. Pedagodzy, jako przedstawiciele sfer intelektualnych, wchodzili w skład rady kościelnej, jak dr Siegfried Anger, dyrektor gimnazjum i organizator muzeum czy Julius Scharlock, aptekarz, botanik i archeolog.

Cenionym artystą, zwłaszcza w dziedzinie rzeźby, stał się w mieście Joseph Tibor (poprzednio Józef Tyborski, pochodzący z kaszubskiej rodziny katolickiej). 
Wielu absolwentów gimnazjum z miasta i okolic zrobiło karierę w niemieckiej nauce, kulturze, wojskowości, jak np.

• badacz architektury średniowiecznej Georg Gottfried Kallenbach (później przeszedł na katolicyzm)

Walther Nernst – chemik, laureat Nagrody Nobla

Walter Nernst, źr. Wikimedia

Gustav Roethe – germanista i rektor Uniwersytetu Berlińskiego

• artysta malarz Herbert Wentscher

gen. Erich von Falkenhayn

W skład rady kościelnej wchodzili m. in. przemysłowiec August Ventzki i malarz Gustav Breuning, znany z widoków Grudziądza.